Na światowych rynkach finansowych od kilku lat trwa reforma wskaźników referencyjnych stopy procentowej. Skutkiem tej reformy jest postępująca zmiana funkcjonowania systemu finansowego. Świat jest w trakcie aktualizacji lub zmian dotychczas stosowanych wskaźników stopy procentowej, tworzenia nowych wskaźników jak i tworzenia planów awaryjnych obejmujących wpływ tych zmian na relację umowną między Klientami oraz Bankami.
Pytania i odpowiedzi
Czym jest wskaźnik referencyjny?
Jest to wskaźnik, na podstawie którego ustalane jest oprocentowanie zmienne produktów finansowych – np. kredytów, pożyczek i lokat. Wskaźnikami referencyjnymi stosowanymi w Warmińskim Banku Spółdzielczym są WIBOR i WIBID.
Kto wyznacza wskaźniki referencyjne?
Wskaźniki referencyjne są opracowywane przez administratora. Administrator wskaźnika referencyjnego to podmiot, który jest kontrolowany przez organ nadzoru (w Polsce przez Komisję Nadzoru Finansowego), który jest niezależny od banków i innych instytucji finansowych. Administrator wyznacza wskaźnik referencyjny, zgodnie z przyjętą metodologią i dba o zgodność tego procesu z obowiązującymi przepisami. Za metodologię opracowywania wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID odpowiada GPW Benchmark S.A., spółka która posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na pełnienie funkcji administratora wskaźników referencyjnych stóp procentowych.
Jakie są ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych?
Ze stosowaniem wskaźników referencyjnych wiążą się m.in. następujące ryzyka:
- administrator danego wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o zaprzestaniu jego opracowywania, jak również odpowiedni organ nadzoru może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywanie danego wskaźnika,
- metodologia opracowywania wskaźnika referencyjnego może ulec zmianie z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych,
- wskaźniki referencyjne mogą przestać być publikowane lub opracowywane w całości lub w odniesieniu do konkretnego okresu odsetkowego, a odpowiednie wskaźniki alternatywne mogą nie zostać wyznaczone.
Czym jest zamiennik wskaźnika referencyjnego?
Zamiennik wskaźnika referencyjnego może zostać wyznaczony tylko i wyłącznie dla takiego kluczowego wskaźnika referencyjnego, którego zaprzestanie opracowywania mogłoby negatywnie wpłynąć na stabilność finansową w danym państwie członkowskim lub w Unii Europejskiej. Zamiennik wskaźnika referencyjnego z mocy prawa będzie miał zastosowanie we wszystkich umowach i instrumentach finansowych, w których znajduje się odniesienie do wskaźnika referencyjnego, którego opracowywania zaprzestano, o ile nie przewidziano odpowiedniej klauzuli awaryjnej na taką okoliczność.
Czy w związku ze zmianą wskaźnika, zmieni się oprocentowanie kredytu?
Sama zmiana wskaźnika powinna pozostać neutralna dla Klientów. W celu ograniczenia do minimum ekonomicznych skutków wprowadzenia zamiennika, przewidziano możliwość wprowadzenia tzw. spreadu korygującego w celu niwelowania różnicy w wartościach między wskaźnikiem wycofywanym, a wskaźnikiem zastępującym.
Czy wiadomo co się stanie, gdy WIBOR zniknie?
Przede wszystkim dzięki przepisom prawa regulującym wskaźniki referencyjne, ewentualny proces przechodzenia z WIBOR na inne wskaźniki referencyjne będzie procesem przejrzystym, długotrwałym. Pozwoli to na podjęcie przez Banki kampanii informacyjnych i przygotowanie odpowiednich informacji dla klientów. Natomiast Warmiński Bank Spółdzielczy posiada stosowną regulację określającą zasady postępowania w przypadku zaprzestania publikowania wskaźnika, lub likwidacji wskaźnika przez administratora.
Czy planowana jest w Polsce reforma wskaźników referencyjnych?
Wskaźniki referencyjne mogą być zmieniane gdyż muszą być one wiarygodne i w sposób adekwatny odzwierciedlać realia danego rynku. Możliwość zmiany wskaźników referencyjnych wynika z zasad określonych w Rozporządzeniu BMR - pełna nazwa: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r.
w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych
i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 z późniejszymi zmianami.
27 września 2022r. Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała tzw. Mapę Drogową procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez indeks WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight).
Najważniejsze założenia Mapy Drogowej KNF:
- Reforma wskaźników referencyjnych w Polsce zostanie zrealizowana do końca 2024 r., przy czym produkty oparte o nowy indeks WIRON mogą pojawić się na polskim rynku już w 2023 roku.
- Całkowite zaprzestanie opracowywania i publikacji wskaźników WIBOR i WIBID jest planowane w 2025 roku.
- Metodyka kalkulacji indeksu WIRON jest taka sama jak wcześniej opublikowana przez GPW Benchmark metodyka kalkulacji indeksu WIRD. Zmienia się tylko jego nazwa – nowa (WIRON) podkreśla, że wskaźnik opiera się na danych rynkowych reprezentujących transakcje overnight (czyli krótkoterminowych depozytów zakładanych na 1 dzień na rynku międzybankowym).
- Docelowo WIRON ma stać się kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej, zgodnie z rozporządzeniem BMR.
- Dokument Mapy Drogowej procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR
i WIBID przez indeks WIRON przygotowała Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych.
Gdzie znajduje się więcej informacji na temat zmian i zasad opracowywania nowych wskaźników referencyjnych?
Więcej informacji na temat zmian i zasad opracowywania wskaźników referencyjnych można znaleźć na stronie Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.
